فصل سرما که از راه می رسد، جاهایی که در تابستان گرم و طاقت فرسا بودند و حتی نگاه کردن به آن ها عطش انسان را بر می انگیخت به ما لبخند می زنند. این مقاصد در سرمای زمستان تمام بی مهری ها را از یاد می برند و به ما قول می دهند که میزبان خوبی باشند. یکی از این مکان های زیبا کویر است؛ جایی با تپه های بسیار بلندِ ماسه ای و شنی که آسمان شَبش به تمام زیبایی های دنیا فخر می فروشد.

ایران، سرزمین رنگ ها و زیبایی ها، در دل خود پهنه عظیمی از بیابان ها را دارد که در میان آن ها کویرهای بی مانندی مثل ورزنه جا خوش کرده اند. این کویرها آن قدر زیبایی دارند که هوش از سر هر انسان جستجوگری خواهند برد. شاید خیال کنیم این کویر زیبا در کنار اصفهان، این شاهکار هنر ایرانی، حرفی برای گفتن ندارد؛ اما کافی است که نیم نگاهی به رمل های طلایی رنگ آن که تیغ آفتاب برشته شان کرده بیندازید تا ببینید که ارزشش را دارد تا کمی آن طرف تر از اصفهان سری به این کویر زیبا بزنیم.

چرا سفر به کویر ورزنه؟

• زیبایی کویر ورزنه در نوع خود بی نظیر است و لذت کویرنوردی و راه رفتن روی ماسه های داغ را به شما ارزانی می دارد.
• بزرگ ترین سایت تفریحی کویری ایران در کویر ورزنه قرار دارد.
• با سفر به ورزنه می توانید انواع تفریحات هیجانی مانند موتور سواری (چهارچرخ)، زیپ لاین، شتر سواری و کویر نوردی با ماشین های آفرود را تجربه کنید.
• این کویر در کنار شهر زیبا و تاریخی ورزنه قرار دارد بنابراین با سفر به کویر ورزنه می توانید از دیدنی های شهر و همچنین دیدنی های اطراف آن مثل تالاب بین المللی گاوخونی نیز دیدن کنید. البته به این نکته توجه داشته باشید که تالاب گاو خونی در همه روزهای سال آب ندارد.
• در این کویر ممکن است با گیاهان و جانوران مختلفی برخورد کنید چرا که این کویر دارای پوشش گیاهی و جانوری متنوعی است.

آشنایی با کویر ورزنه

کویر ورزنه یکی از زیبایی های بخش شرقی شهر اصفهان و بخش مرکزی ایران است. این کویر در فاصله ۱۱۷ کیلومتری شهر اصفهان و ۱۰ کیلومتری شهر ورزنه و در جنوب غربی تالاب بین المللی گاو خونی قرار دارد و مساحتش چیزی در حدود ۱۷۰۰۰ هکتار است. در دل این بیابان تپه های شنی بزرگی خود نمایی می کند که باد آن ها را به شکل بسیار زیبایی تراشکاری کرده و به اشکال مختلفی از جمله تپه های طولی، هلالی و هرم های ماسه ای در آورده است.

بیابان خارا یا کویر ورزنه؟

کل این منطقه با عنوان بیابان خارا شناخته می شود اما امروزه این مکان را دو بخش مجزا در نظر می گیرند؛ یک بخش کویر ورزنه و بخش دیگر بیابان خارا است. بخشی که بیابان خارا خوانده می شود ۳۰ کیلومتر دورتر از کویر ورزنه و در نزدیکی روستای خارا واقع است. این بخش از بیابان امکاناتی آنچنانی ندارد و از رمل های آن خیلی استقبال نمی شود. محلی ها می گویند به دلیل اینکه بخش خارا در انتهای کویر قرار دارد، تپه های آن سست است و برای انجام تفریحات کویری مناسب نیست. همچنین خودِ کویر ورزنه با عناوینی مثل کویر ورزنه و کویر حسن آباد شناخته می شود. شاید بتوان دلایل استفاده از این نام ها را به این ترتیب تفکیک کرد که دسترسی به کویر ورزنه از جاده حسن آباد -نام روستایی در نزدیکی کویر- امکان پذیر است و به این علت به آن کویر حسن آباد هم گفته می شود. کویر ورزنه که نام خود را از شهر ورزنه گرفته است رمل ها و تپه های شنی تماشایی و مناسبی دارد و بزرگ ترین سایت تفریحی کویری ایران به نام واحه در آن قرار گرفته است. همچنین گفته می شود که اطلاق نام کویر به این منطقه با توجه به آن که ریگزارها در زیر مجموعه مناطق بیابانی قرار می گیرند اشتباه است و بیابان خارا واژه صحیح است.

یکی از ویژگی های بارز این منطقه پوشش غنی گیاهی و جانوری آن است. حیواناتی از جمله روباه شنی، پا مسواکی و سارگپه و گیاهانی مثل تق تقو، اسکبیل و … در این بیابان زندگی می کنند.

در ادامه همراه ما باشید تا از تفریحات این کویر بیشتر بدانیم…

تفریحات و دیدنی های کویر ورزنه

در کویر ورزنه تعدادی از تفریحات هیجان انگیز وجود دارد که می توانید از آن ها لذت ببرید، البته قرارگیری بزرگترین سایت تفریحی کویری در ورزنه موقعیت بسیار مناسبی را برای ورود گردشگران در این منطقه فراهم کرده است. در این بخش به معرفی تفریحات کویر ورزنه می پردازیم. این نکته را در نظر بگیرید که بخشی از این تفریحات تنها در سایت تفریحی واحه انجام پذیر است.

نکته خیلی مهم: 

قیمت این تفریحات بر اساس نرخ تعیین شده سایت تفریحی واحه بوده و ممکن است در زمستان ۹۷ تغییر کند.

۱- پیاده‌روی بر روی رمل ها و تپه های شنی کویر

یکی از رایج ترین تفریحات کویر پیاده روی شن های داغ و آفتاب دیده است. پس کفش های تان در بیاورید و تا می توانید روی شن ها و ماسه های داغ تپه های کویر راه بروید و آرامش کویر را ازآن خود کنید.

۲- شتر سواری

یکی دیگر از تفریحات کویر شترسواری است. این تفریح می تواند تجربه فضای زندگی بومیان منطقه در گذشته را برای تان تداعی کند.

هزینه

 ۱۰۰۰۰ هزار تومان برای هر دور سواری

* هر ساله در ماه اردبیهشت در کویر ورزنه رقابت های شترسواری برگزار می شود. شتر سواران از نقاط مختلف ایران در این مسابقات شرکت می کنند. اگر در این فصل به ورزنه رفته باشید احتمال این که این رقابت را از نزدیک ببیند وجود دارد. 

۳- شن سواری

این کویر رمل های بلندی دارد و برای شن سواری بسیار مناسب است. برای این کار می توانید از بُردهای موجود در اقامتگاه ها استفاده کنید که آن ها را به گردشگران کرایه می دهند.

هزینه

۲۰۰۰۰ هزار تومان به ازای هر یک ساعت 

۴- موتور چهار چرخ سواری (ATV)

یکی دیگر از تفریحات هیجان انگیز کویر موتورهای چهار چرخ است که با سرعت زیاد روی تپه های شنی حرکت می کنند. البته شما به عنوان یک فرد غیر حرفه ای نمی توانید به تنهایی آن را برانید بنابراین راننده های موتورها این کار را برای شما انجام می دهند.

هزینه

۲۵۰۰۰ هزار تومان به ازای هر ۵ کیلومتر موتورسواری 

۵- آفرود سواری (SUV)

آفرود سواری نیز نوع دیگری از تفریحات بیابانی به شمار می رود. به دلیل وجود ماسه های روان فقط این دسته ماشین های شاسی بلند می توانند در این مناطق حرکت کنند.

هزینه

۲۵۰۰۰ هزار تومان به ازای ۵ کیلومتر

۶- زیپ لاین

در این کویر دو زیپ لاین وجود دارد که یکی از آن ها در بیابان خارا واقع شده و تقریبا ۳۰ متر طول دارد و دیگری زیپ لاین سایت تفریحی واحه ورزنه با ۴۰۰ متر طول است.

هزینه

هزینه زیپ لاین کویر ورزنه ۲۵۰۰۰ هزار تومان 

نکته

هنگام سوار شدن وسایلی مثل عینک، تلفن همراه، هندزفری و.. را به دوستان یا همراهان خود بسپارید چرا که ممکن است از دست تان بیفتد و پیدا کردن آن ها میان شن ها کار ساده ای نیست!

۷- پاراگلایدر

نوعی ورزش هیجان انگیز است که در مناطق بادخیر و معمولا مرتفع انجام می شود. مناطق کویری به دلیل باد خیز بودن مکان مناسبی برای این نوع ورزش هستند.

هزینه

 یک دور پرواز ۹۰۰۰۰ هزار تومان

۸- رصد آسمان و عکاسی در شب

شاید بتوان گفت یکی از اصلی ترین اهداف سفر به بخش های کویری همین باشد. آسمان کویر در شب فوق العاده تماشایی و زیباست و طیف گسترده ای از گروه های مختلف علاقه مند به نجوم و عکاسی شب اعم از حرفه ای و آماتور را به این مناطق زیبا می کشاند.

۹- کمپینگ و شب نشینی

یکی دیگر از تفریحات هیجان انگیز کویر چادر زدن و شب مانی است. افراد زیادی که تمایل به چادر زدن در کویر را دارند با تجهیزات کمپینگ به مناطق کویری سفر می کنند. در کنار آن  روشن کردن آتش و شب نشینی نیز از تفریحات رایج کویر قلمداد می شود.

۱۰- باگی سواری (Buggy)

باگی یک وسیله نقلیه موتوری تفریحی با چرخ های بزرگ و لاستیک های عریض است که برای استفاده در جنگل، تپه های شنی، سواحل و یا بیابان طراحی شده است و از قدرت مانور و سرعت بالایی برخوردار است.

هزینه 

۵۰۰۰۰ هزار تومان به ازای ۵ کیلومتر

اقامت

اگر به کویر ورزنه سفر می کنید به هیچ عنوان نگران محل اقامت خود نباشید. امکانات اقامتگاهی کویر ورزنه و اطراف آن به نسبت مناسب و کافی است. اگر می خواهید در خود کویر بمانید می توانید از امکانات مجتمع گردشگری واحه استفاده کنید و یا به شهر ورزنه در ۱۱ کیلومتری تپه ها بروید و از اقامت گاه های زیبای بوم گردی شهر ورزنه بهره بگیرید. راهکار سوم یک اقامت هیجان انگیز است، کمپینگ!!! برای آشنا شدن با اصول اولیه کمپ در کویر می توانید از صفحه زیر دیدن کنید.

امکانات

کویر ورزنه طبیعت دور افتاده ای نیست و در نزدیکی شهر قرار دارد بنابراین دسترسی به امکانات رفاهی آسان است. نزدیک ترین اقامتگاه در مجتمع واحه قرار دارد؛ اما می توانید اقامتگاه های بوم گردی شهر را نیز امتحان کنید. سایت تفریحی واحه که در کویر ورزنه قرار دارد می تواند تمام نیازهای شما را به عنوان مسافر مرتفع سازد. در این مجموعه اجرای موسیقی های محلی زنده، آتش بازی، اجرای حرکات نمایشی و مراسم هایی به مناسبت های مختلف مثل سال نو، شب یلدا و …برگزار می شود. امکانات مجموعه شامل:

رستوران

اقامتگاه

سالن کنسرت روباز

شربت خانه

پیست موتور سواری

پیست شتر سواری

باغ انار 

 تعمیرگاه

رصد‌خانه

باشگاه هواپیمای تفریحی

 پینت‌بال

باشگاه تیراندازی

مجموعه آب‌درمانی

لوازم ضروری برای سفر به کویر ورزنه

 همان طور که همه ما می دانیم طبیعت همیشه غیر قابل پیش بینی است بنابراین برای رفتن به طبیعت به ویژه طبیعت های خاص و ویژه مانند کویر به لوازمی نیاز داریم تا بتوانیم سفری خوب و بدون خطر را تجربه کنیم.

نکات ایمنی سفر به کویر ورزنه

1. حتما با یک فرد محلی در منطقه یا به صورت گروهی و یا با تورهای طبیعت گردی به همراه راهنمای مجرب به کویر بروید و از تنها رفتن بپرهیزید. 
2. از وسایل الکترونیکی خود خوب مراقبت کنید. شن به راحتی در وسایل تان نفوذ می کند و ممکن است آن ها را از کار بیندازد.
3. آب آشامیدنی به میزان دوبرابر مصرف معمول خود همراه داشته باشید. (چیزی معادل ۴ لیتر). چون در مناطق کویری تبخیر به شدت صورت می گیرد و شما بیش از آنچه فکر کنید تشنه خواهید شد. 
4. برای جلوگیری از اُفت قند خون خوراکی های کربوهیدرات‌دار به همراه داشته باشید و توجه کنید که خوراکی های شکردار به ویژه شکرهای مصنوعی برای زمان بسیار کوتاه قند بدن تان را تامین خواهند کرد.
5. اگر قدم زدن روی شن ها باعث سوختن کف پای تان شد نگران نباشید؛ پاهای خود را زیر شن ها ببرید. خواهید دید چه قدر خنک می شوید؛ اما یادتان باشد که اگر بدون کفش راه می روید کفش تان را همراه تان ببرید تا اگر احساس خوشایندی نسبت به گرمای شن ها نداشتید فوری کفش های تان را به پا کنید. 
6. بهتر است قدم زدن روی شن ها را برای مدت کوتاهی تجربه کنید و بعد از آن کفش های تان را به پا کنید چون وجود حیواناتی مثل عقرب و … بسیار بدیهی و خطرناک است. بهتر است از کفش های ساق دار استفاده کنید. 
7. اگر قصد عکاسی در شب و یا رصد آسمان شب در کویر را دارید اطراف تان را با نفت یا گازوئیل دایره ای بکشید تا از خطر نیش جاندران در امان باشید.
8.  برای گرفتن عکس های بهتر از سه پایه استفاده کنید.
9. اگر از لنز چشمی استفاده می کنید آن را در بیاورید چرا که در صورت وزیدن باد یا جابه جایی شن ها به لنز شما چسبیده و برای سلامتی چشمان تان خوب نیست.
10. بسیار مراقب حیوانات موجود در مناطق بیابانی باشید. برخی از آن ها دارای نیش های سمی هستند و گزیدگی توسط آن ها جان فرد را به خطر خواهد انداخت. حتما کرم ضد گزیدگی به همراه داشته باشید.
11. از لباس های آستین بلند و با رنگ روشن استفاده کنید.
12. اگر آب همراهتان نیست! بهتر است تا جایی که ممکن است غذا نخورید چون خوردن غذا موجب تشنگی بیشتر می شود.
13. تلاش کنید در هنگام حرکت مصرف انرژی در بدن تان را به حداقل ممکن برسانید. تا هم رطوبت موجود در بدن تان حفظ شود و نیازتان به وعده غذایی مجدد کاهش پیدا کند.

بهترین فصل سفر

می دانیم که بیابان ها مناطق گرم و خشکی هستند و گرمای آن ها برای افراد غیر بومی قابل تحمل نیست بنابراین تلاش کنید تا فصل مناسب سفر را حتما در نظر بگیرید.

بهار و تابستان: اوایل فروردین آخرین مهلت شما برای بازدید از کویر بوده و بعد از آن فقط گرما نصیب تان می شود. 

پاییز و زمستان: شاید بتوان گفت که بهترین فصل سفر به کویر پاییز است. روزها خیلی گرم نیست و شب ها هم خیلی سرد نمی شود؛ اما در فصل زمستان باید کمی احتیاط کرد چرا که کویر و شب های سردش همیشه مشهورند.

مسیر دسترسی به تپه های شنی ورزنه:

آدرس: ایران، اصفهان، جاده اصفهان-ورزنه، تپه های شنی ورزنه

از اصفهان: به سمت جاده آبشار در شرق اصفهان برانید سپس به کمربندی شرق اصفهان می رسید. وارد بزرگراه شوید و آن را تا جاده اصفهان -ورزنه ادامه دهید. وارد جاده شوید به میدان آزادی برسید و وارد خیابان بهشتی شوید. انتهای خیابان را تا رسیدن به مجموعه گردشگری واحه ادامه دهید.

راه دوم از اصفهان: وارد بزرگراه شهید دستگردی شوید و به سمت شرق برانید تا وارد بلوار غدیر شوید. از بلوار غدیر وارد خیابان فرهنگ و سپس خیابان قلعه شور شده و وارد بزرگراه ۱۵ خرداد شوید. خیابان نیک آباد-اژیه و بعد از آن بلوار شهدا شما را به جاده اصفهان-ورزنه می رساند. جاده را تا میدان آزادی ادامه دهید و به خیابان بهشتی برسید. خیابان بهشتی شما را تا جاده دستجرد-ورزنه هدایت می کند وقتی وارد جاده شدید تا مجتمع گردشگری واحه برانید، به تپه های شنی خواهید رسید.

*** این کویر در بخش شرقی حسن آباد -ورزنه قرار دارد و دسترسی به بخش غربی

آن به راحتی با ماشین امکان پذیر است؛ اما اگر قصد بازدید از حاشیه شرقی آن را دارید ۲ راه برای شما وجود دارد. یا باید از سمت شهر ورزنه و از میان شنزار ها عبور کرده تا به بخش شرقی برسید یا اینکه حاشیه جنوبی شهر ورزنه که در امتداد زاینده رود قرار دارد را به سمت شرق ادامه دهید که هر دو مسیر فقط با خودرو های آفرود دو دیفرانسیل قابل دسترسی هستند. برای پیمودن این مسیرها حتما به راهنمای مجرب نیازمند هستید.

دیدنی های اطراف

کویر ورزنه به تنهایی زیباست. شاید لازم باشد برای کشف تمام زیبایی های آن چندین روز زمان بگذاریم. غنی بودن پوشش گیاهی، تنوع پوشش جانوری، ترکیب زیبای آبی آسمان و خاک گرما دیده کویر همه و همه کافیست تا انسان زیباخواه و زیبا اندیش را قانع کند؛ اما قرارگرفتن این کویر در نزدیکی شهر کوچک و تاریخی ورزنه ما را مجاب می کند تا سری به این شهر زیبا بزنیم و از آن بی نصیب نمانیم.

شهر ورزنه در  ۱۰٫۵ کیلومتری کویر ورزنه قرار دارد؛ شهری که به دلیل پوشش بانوانش به دیار فرشتگان شهره است. روزها و شب ها شهر پر می شود از فرشتگان سپید پوشی که به شهر نور می پاشند. نام شهر به احتمال زیاد برگرفته از پیشه گذشتگان آن ها یعنی کشاورزان (ورزندگان) است. پوشش سفید زنان را نیز مربوط به محصولاتی مانند پنبه می دانند که در این منطقه کشت آن رایج بوده است. روایتی دیگری نیز بیان می دارد که شهر ورزنه در گذشته محل زندگی روحانیون زرتشتی بوده که لباس سپید از جنس پنبه و به رنگ سفید به تن می کردند.

۱- مسجد جامع ورزنه: ساختار بنا نشان می دهد که در گذشته آتشکده بوده و در دوران تیموریان به مسجد تبدیل شده است. مسجد دو شبستان در شرق و غرب دارد و مناره ای به ارتفاع حدودا ۲۰ متر بر فراز آن خود نمایی می کند. صحن مسجد هندسه مربعی دارد و محراب مسجد دارای کاشی کاری چشم نوازی است که در هلال آن با خط ثلث آیاتی از سوره عمران به چشم می خورد. خطاطی ها توسط سید محمود نقاش انجام شده است.

۲- برج کبوتر خانه ورزنه: برج کبوتر خانه ورزنه دارای مساحت تقریبی ۲۵۴ متر مربع و شعاع ۹ متر و ارتفاع حدودا ۲۰ متر است. داخل شهر قرار دارد و مثل سایر کبوتر خانه ها کابری نظامی و کشاورزی (استفاده از کود کبوتر ها) داشته است. اکنون تعداد کمی کبوتر در آن زندگی می کند همچنین یک نمایشگاه کوچک صنایع دستی در آن وجود دارد.

۳- گاو چاه حاج ابراهیم: این نوع سیستم جهت برداشت آب از مخازن چاه تعبیه شده و در گذشته بسیار رواج داشته است. گاو در شیبی نسبتا تند حرکت می کند و حدود ۲۰۰ لیتر آب از چاه بیرون می کشد. در کنار گاو چاه یک آسیاب شتر که که معمولا گیاه حنا را آسیاب می کند و یک شربت خانه وجود دارد.

 ۴- پل تاریخی ورزنه: این پل با آجر ساخته شده و ۱۰ چشمه دارد و بنای آن مربوط به دوره دیلمیان و سلجوقیان است. در حال حاضر جزو آثار تاریخی محسوب می شود و رفت و آمدی روی آن صورت نمی گیرد. گمان می رود شخصی بنام سیف‌الله اردکانی آن را بنا کرده باشد.

۵- برج کبوتر خانه قورتان: این کبوتر خانه در بخش شمال غربی قلعه قورتان و در کنار رودخانه زاینده رود قرار گرفته است. نمای بیرونی آن بر خلاف سایر کبوترخانه ها صاف و دارای ۱۲ سیلوی هلالی شکل است که هرکدام از این سیلوها کار یک پایه را برای این بنا انجام می دهد. ارتفاع کبوترخانه ۱۵ متر و قطر آن ۱۲ متر است.

۶- قلعه قورتان: این قلعه متعلق به دوران ساسانیان است. حدود ۵ هکتار مساحت دارد و از خشت و گل ساخته شده و ۱۴ برج دیده بانی داشته است که بر اثر طغیان رودخانه از بین رفته اند. این سازه خشتی در فهرست آثار ملی است.

۷- کاروانسرای قلعه خرگوشی: این کاروانسرا در مسیر جاده ابریشم قرار دارد و قدمت آن به دوره صفویان بر می گردد. در داخل کاروانسرا غاری به نام غار خانه دیو وجود دارد که بر اثر حرکت آب تالاب گاو خونی در شیب به وجود آمده است.

توجه! این غار فقط برای بازدید افراد حرفه ای مناسب است.

۸- تالاب گاوخونی: تالاب بین المللی گاوخونی در نزدیکی شهرستان ورزنه قرار دارد و رودخانه زاینده رود آن را سیراب می کند. بخشی از این تالاب در استان اصفهان و بخش دیگر در یزد قرار دارد. این تالاب پناهگاه پرندگان مهاجر بوده که با کم آب شدن تالاب تعداد این پرندگان به طور چشمگیری کاهش یافته است. مساحت کلی تالاب حدود ۴۷۶ کیلومتر مربع برآورد می شود.

۹- دریاچه نمک خارا: این دریاچه در نزدیکی روستای خارا قرار دارد و از جاذبه های آن پولی گون (۱) های گلی و نمکی است. 

ویژگی های جغرافیایی کویر ورزنه

گستره تپه های شنی کویر ورزنه از شمال به جنوب است. کویر ورزنه تقریبا بیضی شکل است و هرچه تپه ها به سمت داخل می آیند ارتفاع شان کم می شود. همچنین عرض کویر از شمال به جنوب کاهش می یابد. این کویر در قسمت جنوبی به ۲ دیواره ماسه ای جنوبی و شمالی تبدیل می شود و مابین این ۲ دیواره خاک های آهکی قلیایی قرار دارند. این دو دیواره در نزدیکی جنوب غربی تالاب گاوخونی به هم می پیوندند و تشکیل دیواره واحدی با جهتی شمالی جنوبی را می دهند.